» پیشکش عزیزترینم در زندگی

«پیشکش عزیزترینم در زندگی»

کتاب در زندگی روزمره حکایت غریبی دارد. کتاب فقط نشانگر افکار نویسنده اش نیست بلکه می تواند بیانگر تغییرات زندگی صاحبش نیز باشد. دنبال کردن مسیری که کتابها طی می کنند می تواند آشکار کننده تحولات اجتماعی وسیع تر جامعه نیز باشد. این نوشته درباره کتابهای چیده شده روی مقوا در پیاده روهای شهر یا قفسه کتابفروشی های کتابهای دست دوم است. در سال های اخیر در این مکان ها کتاب هایی می بینیم که تقدیمی یا هدیه اند و در صفحات اول شان امضا یا جمله ای تقدیمی با خودکار نوشته شده است. شعری کوتاه، جمله ای عاشقانه، فلسفی و یا حماسی، گاهی هم آرزویی خوب برای گیرنده اش: «پیشکش عزیزترینم در زندگی»، « به امید بیداری خلقِ در ستم»، «آینده روشن است»، « انّ الله لا يُغيِّرُ ما بقوم حتّي يغيّرو ما بانفسهم ».

پرسش آن است که چرا آدم ها کتاب هایشان را می فروشند؟

در گفتگو با چند کتابفروش خیابانی ایده هایی مطرح شد که احتمالا برای شما هم جالب باشد:

-تغییر افکار و جهان بینی: یکی از گروههایی که کتاب هایشان را حراج می زنند کسانی هستند که با گذشت زمان افکارشان دچار تغییر و تحول می شود. این افراد علاقه ندارند تا دوباره با همان کتاب هایی مواجه شوند که به گذشته شان ربط دارد. اینان از پیشینۀ فکری خودشان متنفرند. جالب آنکه برخی از این افراد آنقدر از اندیشه های گذشته خود بیزارند که کتاب های متعلق به آن دوران را پاره پاره کرده و روانه سطل آشغال می کنند تا هیچ کس دیگری آنها را نخواند. این افراد گاهی اوقات از خودشان می پرسند که چگونه زمانی خواننده این «کتابهای مزخرف» بودند؟

-جابجایی خانه: افزایش اجاره مسکن باعث می شود تا عده ای خانه شان کوچک شود. با کوچک شدن خانه یکی از وسایلی که معمولا باید از خانه خارج شود کتاب است. در این خصوص تولد فرزند هم می تواند مهم باشد. با آمدن فرزند جدید و اختصاص یک اتاق به او، باز هم معمولا بخشی از کتاب ها از خانه خارج می شوند. یافتن کارتن سیگار برای حمل آسان کتاب و همچنین سنگینی کتاب، همیشه یکی از مشکلات کسانی است که چند قفسه کتاب دارند.

-مرگ: معمولا حراج کتاب های عزیزانی که از دنیا می روند یکی از منابع خرید کتابفروشی های دست دوم شهر است. فرزندانِ والدین کتابخوان در اغلب مواقع کتاب ها را حتی یکبار هم ورق نمی زنند و یکجا به خریداران واگذار می کنند. معمولا کتاب جزو دارایی هایی است که وراث علاقه ای به آن ندارند. البته باید اعتراف کرد که کتاب با نگرانی ها، دغدغه ها و فراز و نشیب زندگی شخصی صاحب آن ارتباط دارد. کتاب هایی که برای والدین جالب بوده است ممکن است برای فرزندان اصلا جالب نباشد مگر آنکه کتابی خطی و ارزشمند باشد.

-شکست های عشقی: برخی از کتاب هایی که با جمله های عاشقانه ابتدای آنها فروخته شده اند بیانگر شکست های عشقی صاحبان آنها هستند. روابط عاشقانه ای وجود داشته و پس از مدتی به شکست انجامیده است. فرد نمی خواهد هیچ اثر یا نشانه ای از معشوق داشته باشد و به همین دلیل آنها را می فروشد. در این شرایط افراد از هر آنچه که ارتباط گذشته را یادآوری کند می گریزند. برخی از کسانی هم که سال ها با هم زندگی کرده اند با بی میلی کتاب هایی را که در دوران جوانی به هم هدیه داده بودند را قاطی سایر کتاب ها واگذار می کنند.

-مهاجرت: مهاجرت یکی از دلایل حراج کتاب در این روزهاست. یکی از منابع با ارزشی که معمولا مهاجران نمی توانند با خود ببرند کتابهایشان است. جالب است که لمس کردن و ورق زدن و بو کردن کتاب های خانه یکی از دلتنگی های اصلی برخی مهاجران در غربت است. به هنگام ترک وطن، یکی از تصمیمات سخت، کتاب هایی است که باید در چمدان قرار گرفته و با خود برده شود.

-هدیه: این روزها برخی از افراد به هنگام نوروز یا به بهانه تولد به یکدیگر کتاب هدیه می دهند. ولی در موارد متعددی این کتابها مورد علاقه گیرنده آنها نیست یا گیرنده قبلا آنها را خریده و یا خوانده است.

-کتابهای ارشادی-اجباری: یکی از رویه های غلط در برخی از همایش ها، ادارات و سازمان ها، دادن کتاب های ارشادی به کارمندان است. در این گونه موارد معمولا از کارمندان نیازسنجی نمی شود. بودجه هنگفتی برای خرید کتاب آن هم از «نویسندگان نورِچشمی» صرف می شود و پیش فرض هم آن است که این کتابها ایمان کارمندان را ارتقاء خواهد داد. دردناک تر آنکه گاهی بر حسب محتوای کتاب مسابقاتی نیز در بین کارمندان برگزار می شود و جوایزی اهداء می گردد تا این اطمینان حاصل شود که محتوا به مغز کارمندان رسوخ کرده است. سرانجامِ این کتاب ها، مغازه های کتاب های دست دوم است.

کوتاه آنکه، همانطور که کتاب ها می توانند زندگی ما را تغییر دهند ما هم می توانیم برای کتاب هایمان سرگذشت متفاوتی رقم برنیم.

▪️نوشته: فردین علیخواه|جامعه شناس

تگ ها : فردین علیخواه کتاب

۰ نظر / ۴۸۶ بازدید